Ngành Tài chính – Ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đảm bảo dòng chảy vốn và thúc đẩy đầu tư. Tuy nhiên, lĩnh vực này đang đối mặt với nhiều biến động do ảnh hưởng của kinh tế toàn cầu, sự phát triển của công nghệ tài chính (Fintech) và các chính sách tài chính mới.
Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ và nhu cầu ngày càng cao về dịch vụ tài chính hiện đại, ngành Tài chính – Ngân hàng tại Việt Nam đang có nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức. Vậy thực trạng ngành Tài chính ngân hàng hiện nay ra sao? Những xu hướng nào sẽ định hình sự phát triển trong tương lai? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Nội Dung Bài Viết
Thực trạng ngành Tài chính Ngân hàng hiện nay
Tăng trưởng và Quy mô thị trường
Ngành Tài chính – Ngân hàng tại Việt Nam tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Theo Báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tổng tài sản của toàn hệ thống ngân hàng năm 2023 ước đạt trên 17 triệu tỷ đồng, tăng trưởng bình quân khoảng 8 – 10% mỗi năm.
Hệ thống ngân hàng thương mại không ngừng mở rộng, nâng cao năng lực tài chính, mở thêm nhiều chi nhánh và điểm giao dịch trên khắp cả nước. Đặc biệt, các ngân hàng lớn như Vietcombank, BIDV, Techcombank, VPBank đã và đang gia tăng đầu tư vào công nghệ số, tối ưu hóa các dịch vụ tài chính để phục vụ khách hàng tốt hơn.
Bên cạnh đó, sự hội nhập kinh tế quốc tế giúp ngành tài chính – ngân hàng thu hút nhiều dòng vốn nước ngoài. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2023, lĩnh vực tài chính – ngân hàng nhận được 2,2 tỷ USD vốn FDI, chứng tỏ sức hút mạnh mẽ của thị trường Việt Nam.
Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển, ngành cũng đối mặt với những rủi ro như tình trạng nợ xấu, áp lực cạnh tranh, và yêu cầu tuân thủ các quy định tài chính quốc tế ngày càng khắt khe.
Xem thêm >>> Làm sao để học 2 trường đại học cùng lúc? Đại học Thái Nguyên
Ảnh hưởng của chuyển đổi số đến ngành
Sự phát triển mạnh mẽ của Công nghệ tài chính (Fintech) và ngân hàng số đang thay đổi cách thức vận hành của ngành Tài chính – Ngân hàng.
Sự bùng nổ của Fintech và ngân hàng số
Theo Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA), đến cuối năm 2023, tỷ lệ giao dịch không dùng tiền mặt đã chiếm hơn 75% tổng số giao dịch tài chính, tăng mạnh so với mức 30% năm 2018. Các ngân hàng số như Timo, Cake, TNEX, Ubank phát triển mạnh, tạo sự cạnh tranh lớn với các ngân hàng truyền thống.
Dịch vụ ví điện tử (Momo, ZaloPay, VNPay, ShopeePay) có hơn 40 triệu người dùng, cho thấy xu hướng thanh toán điện tử ngày càng phổ biến.
Ứng dụng công nghệ cao vào tài chính
- AI & Big Data: Giúp phân tích dữ liệu khách hàng, tối ưu hóa quy trình đánh giá tín dụng, phát hiện gian lận tài chính.
- Blockchain: Tạo nên các giao dịch tài chính an toàn, minh bạch và giảm chi phí trung gian.
- Chatbot & Trợ lý ảo: Các ngân hàng như VPBank, TPBank đã sử dụng chatbot AI để hỗ trợ khách hàng 24/7.
Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích, cạnh tranh khốc liệt từ các công ty Fintech cũng đặt ra nhiều thách thức cho các ngân hàng truyền thống. Nếu không đổi mới kịp thời, các ngân hàng sẽ khó giữ chân khách hàng.
Thách thức trong ngành
Nợ xấu và rủi ro tín dụng gia tăng
Tỷ lệ nợ xấu nội bảng của các ngân hàng đã tăng lên mức 2 – 3% vào cuối năm 2023, cao hơn mức an toàn 2%. Nguyên nhân chính đến từ sự suy giảm kinh tế toàn cầu, ảnh hưởng từ thị trường bất động sản và khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Một số ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cao bao gồm SCB, ABBank, PGBank do cấp tín dụng quá nhiều vào các lĩnh vực rủi ro.
Cạnh tranh gay gắt giữa các tổ chức tài chính
Không chỉ cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại mà còn đối đầu với Fintech, công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư. Các tập đoàn công nghệ lớn như Apple, Google, Alibaba cũng đang lấn sân vào lĩnh vực tài chính, cung cấp các dịch vụ thanh toán và cho vay.
Chính sách điều tiết của Nhà nước
Ngân hàng Nhà nước liên tục điều chỉnh lãi suất điều hành, gây áp lực lên hoạt động tín dụng. Các quy định về Basel II, Basel III yêu cầu ngân hàng phải nâng cao khả năng quản lý rủi ro và dự trữ vốn.
An ninh mạng và bảo mật thông tin
Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, chỉ riêng năm 2023, hơn 1.000 vụ tấn công mạng nhắm vào ngân hàng đã được ghi nhận, gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng. Hình thức lừa đảo tài chính ngày càng tinh vi như giả mạo nhân viên ngân hàng, tấn công phishing, đánh cắp OTP.
Cơ hội phát triển
Dù gặp nhiều thách thức, ngành Tài chính – Ngân hàng vẫn có nhiều cơ hội bứt phá:
Mở rộng hợp tác quốc tế và thu hút vốn đầu tư
- Các ngân hàng Việt Nam đang mở rộng ra quốc tế, như Vietcombank mở chi nhánh tại Mỹ, BIDV đầu tư vào Lào, Campuchia.
- Hợp tác với các tổ chức tài chính quốc tế giúp nâng cao chất lượng dịch vụ, gia tăng nguồn vốn.
Phát triển tài chính xanh và ngân hàng số
- Xu hướng tài chính bền vững đang phát triển mạnh mẽ, thúc đẩy các sản phẩm tín dụng xanh, đầu tư vào năng lượng tái tạo.
- Ngân hàng số sẽ tiếp tục là xu hướng tất yếu, giúp cắt giảm chi phí và mở rộng phạm vi khách hàng.
Nhu cầu nhân lực chất lượng cao
Ngành Tài chính – Ngân hàng cần nhiều chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ tài chính, quản trị rủi ro, phân tích dữ liệu tài chính. Các vị trí như chuyên viên phân tích tài chính (Financial Analyst), kiểm toán nội bộ, chuyên gia quản lý danh mục đầu tư đang có mức lương hấp dẫn, từ 15 – 50 triệu đồng/tháng.
Xu hướng mới cho ngành Tài chính Ngân hàng hiện nay
Ngành Tài chính – Ngân hàng đang trải qua một giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ dưới tác động của công nghệ, thay đổi chính sách và nhu cầu thị trường. Để thích nghi và phát triển bền vững, các tổ chức tài chính phải cập nhật liên tục những xu hướng mới nhất.
Ngân hàng số và sự lên ngôi của Fintech
Sự phát triển mạnh mẽ của ngân hàng số
- Các ngân hàng truyền thống đang đẩy mạnh số hóa, cung cấp dịch vụ ngân hàng số 100% như VPBank NEO, Vietcombank Digibank, BIDV SmartBanking.
- Hệ thống eKYC (định danh điện tử) giúp khách hàng mở tài khoản online mà không cần đến ngân hàng.
Fintech tạo ra sự cạnh tranh lớn
- Các công ty Fintech (Công nghệ tài chính) như Momo, ZaloPay, VNPay, Cake đang dần thay thế dịch vụ truyền thống của ngân hàng, đặc biệt là trong thanh toán và cho vay cá nhân.
- Ngân hàng truyền thống buộc phải hợp tác với Fintech thay vì cạnh tranh trực tiếp. Ví dụ, TPBank kết hợp với Fintech để phát triển giải pháp tài chính tự động.
Xu hướng “Ngân hàng mở” (Open Banking)
- Cho phép bên thứ ba truy cập vào dữ liệu tài chính của khách hàng (dưới sự đồng ý), giúp cá nhân hóa dịch vụ và tạo ra nhiều giải pháp tài chính sáng tạo.
Xem thêm >>> [Giải đáp] Song bằng là gì? Nên học ở đâu? | Đại học Thái Nguyên
Trí tuệ nhân tạo (AI) và Big Data trong quản lý tài chính
AI tối ưu hóa dịch vụ tài chính
- AI Chatbot hỗ trợ khách hàng 24/7 (như chatbot của VPBank, MB Bank).
- AI phân tích rủi ro tín dụng giúp ngân hàng ra quyết định cấp vốn nhanh chóng, chính xác hơn.
Big Data cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng
- Dữ liệu tài chính được phân tích để đề xuất gói vay phù hợp, dự đoán nhu cầu khách hàng.
- Chấm điểm tín dụng thông minh, giúp tăng khả năng tiếp cận vốn cho cá nhân/doanh nghiệp.
Blockchain và tiền điện tử trong ngành tài chính
Ứng dụng Blockchain vào tài chính
- Giao dịch tài chính minh bạch, bảo mật hơn: Blockchain giúp xử lý giao dịch xuyên biên giới nhanh hơn, giảm chi phí trung gian.
- Chứng từ số hóa (Smart Contract) giúp tối ưu hóa quy trình hợp đồng tài chính, giảm thiểu gian lận.
Tiền điện tử và tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBDC)
- Xu hướng phát triển tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương: Trung Quốc, EU đã thử nghiệm đồng CBDC (Central Bank Digital Currency).
- Một số ngân hàng tại Việt Nam cũng đang nghiên cứu khả năng phát triển đồng tiền kỹ thuật số để hỗ trợ thanh toán điện tử.
Tài chính xanh và đầu tư bền vững
- Tài chính xanh trở thành một xu hướng quan trọng trong đầu tư, với các quỹ như Green Bonds, ESG Funds hỗ trợ các dự án bảo vệ môi trường.
- Ngân hàng khuyến khích tín dụng xanh: Các khoản vay ưu đãi cho dự án năng lượng tái tạo, sản xuất sạch.
- Các công ty tài chính tập trung vào ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) để thu hút nhà đầu tư toàn cầu.
Xu hướng mua sắm và thanh toán không Tiền Mặt
- Theo Ngân hàng Nhà nước, tỷ lệ thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam đạt hơn 75% tổng giao dịch năm 2023.
- QR Code, NFC, thanh toán di động (Apple Pay, Samsung Pay) dần thay thế tiền mặt.
- Mua trước – Trả sau (BNPL – Buy Now, Pay Later) trở thành xu hướng mới, giúp người tiêu dùng tiếp cận tín dụng dễ dàng hơn.
Sự chuyển dịch nhân lực trong thực trạng ngành Tài chính Ngân hàng hiện nay
- Nhu cầu tuyển dụng tăng cao với các vị trí liên quan đến công nghệ tài chính (Fintech), dữ liệu tài chính (Data Analyst), quản lý rủi ro.
- Nhân sự ngành ngân hàng cần trang bị thêm kỹ năng công nghệ, AI, phân tích dữ liệu để đáp ứng yêu cầu mới.
- Các ngân hàng đào tạo nội bộ về chuyển đổi số, an ninh mạng, quản lý rủi ro tài chính để nâng cao năng lực nhân viên.
Tại sao học từ xa ngành Tài chính – Ngân hàng là xu hướng?
Trong thời đại số hóa, việc học từ xa ngành Tài chính – Ngân hàng đang trở thành lựa chọn phổ biến cho nhiều người, đặc biệt là những ai muốn nâng cao trình độ mà vẫn có thể làm việc song song. Hình thức này mang lại sự linh hoạt, tiết kiệm chi phí và tiếp cận chương trình đào tạo chuyên sâu.
1. Tích hợp công nghệ thông tin vào đào tạo
Ngành Tài chính – Ngân hàng đang thay đổi mạnh mẽ nhờ chuyển đổi số, AI, Big Data, Blockchain. Học từ xa giúp sinh viên tiếp cận công nghệ mới nhất, sử dụng hệ thống e-learning, phần mềm mô phỏng giao dịch tài chính, dữ liệu thị trường trực tuyến.
- Trải nghiệm học tập số hóa: Học viên sử dụng nền tảng trực tuyến để tiếp cận bài giảng, video thực tế và các công cụ phân tích tài chính.
- Ứng dụng thực tiễn cao: Các môn học về phân tích tài chính, quản lý rủi ro, ngân hàng số đều tích hợp với phần mềm chuyên dụng như Excel nâng cao, Python cho tài chính, phần mềm phân tích chứng khoán.
- Tương tác linh hoạt: Các lớp học trực tuyến qua Zoom, Google Meet, Microsoft Teams giúp kết nối với giảng viên và chuyên gia trong ngành.
2. Tiếp cận chương trình đào tạo chuyên sâu
Chương trình đào tạo ngành Tài chính – Ngân hàng từ xa không khác biệt so với hệ chính quy, vẫn đảm bảo chất lượng và cập nhật các kiến thức mới nhất về:
- Tài chính doanh nghiệp, quản trị ngân hàng, đầu tư chứng khoán, quản lý rủi ro, tín dụng.
- Các mô hình kinh doanh tài chính số, xu hướng Fintech, thanh toán điện tử, tài chính xanh.
- Hệ thống chuẩn mực kế toán, kiểm toán theo IFRS, Basel II, Basel III giúp sinh viên có nền tảng vững chắc.
Nhiều trường đại học lớn như Đại học Thái Nguyên đã thiết kế chương trình học từ xa bám sát thực tế, giúp sinh viên ứng dụng ngay vào công việc.
3. Kết hợp giữa học tập và thực hành
Một trong những lợi thế lớn nhất của học từ xa là vừa học vừa làm, giúp sinh viên có thể áp dụng kiến thức ngay vào thực tiễn.
- Thực hành thông qua dự án thực tế: Các bài tập lớn, dự án tài chính thực tế giúp sinh viên hiểu rõ cách thức vận hành của ngân hàng và thị trường tài chính.
- Học tập linh hoạt, không gián đoạn công việc: Người đi làm có thể nâng cao kỹ năng, thăng tiến trong sự nghiệp mà không cần nghỉ việc để học tập trung.
- Cơ hội kết nối với doanh nghiệp: Nhiều chương trình học từ xa liên kết với ngân hàng, công ty tài chính giúp sinh viên có cơ hội thực tập và làm việc ngay khi đang học.
Lựa chọn hệ đào tạo từ xa ngành Tài chính – Ngân hàng
Nếu bạn đang tìm kiếm một chương trình đào tạo từ xa đảm bảo chất lượng, linh hoạt, tiết kiệm chi phí, thì Hệ đào tạo từ xa của Đại học Thái Nguyên là lựa chọn đáng cân nhắc.
- Chương trình chuẩn hóa, bám sát thực tế ngành.
- Giảng viên giàu kinh nghiệm từ các ngân hàng, tổ chức tài chính lớn.
- Mô hình học tập linh hoạt, phù hợp với người bận rộn.
- Cơ hội việc làm cao với bằng cấp có giá trị.
Với sự phát triển mạnh mẽ của ngành Tài chính – Ngân hàng, lựa chọn học từ xa không chỉ giúp bạn nâng cao trình độ chuyên môn, mà còn mở ra nhiều cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp!
Kết luận
Trên đây là toàn bộ thông tin về thực trạng ngành Tài chính – Ngân hàng hiện nay. Ngành này đang phát triển mạnh mẽ nhờ chuyển đổi số, tài chính xanh và hội nhập kinh tế. Dù có nhiều cơ hội, ngành cũng đối mặt với rủi ro nợ xấu, cạnh tranh Fintech và an ninh mạng. Để phát triển bền vững, các tổ chức tài chính cần đổi mới công nghệ, tối ưu quản trị rủi ro và nâng cao chất lượng dịch vụ. Đây vẫn sẽ là ngành hấp dẫn, nhiều tiềm năng trong tương lai. Ngoài hệ từ xa ngành Tài chính Ngân hàng của Đại học Thái Nguyên, học viên cũng có thể tham khảo thêm một số trường đào tạo khác như:
- Đại học từ xa Trường Đại học Mở Hà Nội | Đào tạo online E-HOU
- Học đại học online – Hệ đào tạo từ xa Đại học Kinh Tế Quốc Dân
